اندر احوالات سادگي

خوشم مي آيد از ساده بودن خودم،از اينكه ساده شناخته مي شوم.ساده بودن را به معناي ساده لوح بودن در نظر نمي گيرم،شايد هم ساده لوح باشم،هر چند كه خودم بر اين باور نيستم (!). خوشم مي آيد كه ديگران من را به پيچيدگي نمي شناسند.نديدم و يا نشنيدم كه كسي  به من پيچيده بگويد،يا اينكه در برابر من و رفتارهايم گيج و گنگ بشود.مشي ِ رفتاري ام كاملا ً مشخص است،نه بدين معنا كه هدف ِ خيلي خاصي را دنبال بكنم،خير اين طور نيست،ولي تقريبا ً تمامي كساني كه جزو نزديكان و آشنايان من هستند متفق القول هستند كه من را چه چيزي و يا چه كسي جذب خودش مي كند،يا حالت عكسش،چه كسي و چه رفتاري حوصله ام را سر مي برد.

ظرف همين يك ماه گذشته،همين موضوع چند بار بر من ثابت شده.خاله ام كه مي داند تا چه حد شيفته طبيعت و يا مستند هاي مربوط به آن هستم تعدادي از آنها را براي  من ضبط كرده و زماني كه مهمانش بودم،يكي يكي من را به ديدنشان ترغيب مي كند.جالب آنكه من هم طبق حدس او رفتار مي كنم ! هر چيزي كه او گمان مي برده كه براي من جذاب ترين است دقيقا ً همان ها را بيشتر دوست دارم،پسر دايي ام ويدئو كليپ هايي ضبط كرده كه تقريبا ً همگي برايم جذاب است،برادرم شلوار و پيراهني را براي من تهيه كرده كه هم سايز و هم مدلش را دوست دارم.دوستم كتاب هايي معرفي مي كند كه از خواندنشان لذت مي برم،پسر دايي بزرگترم آن دسته برنامه هايي را كه بيننده شان هستم از بي بي سي براي من ضبط كرده درست زماني كه نتوانسته ام ببينم شان،دوستي من را به ديدن موزه ملي دعوت مي كند،همراه دوست ديگرم غروب هنگام راهي ِ كوه مي شويم و...با تقريب خوبي نزديكان من مي دانند كه چه چيزي برايم اسباب خرسندي و چه چيزي دال ِ بر بي حوصلگي من مي شود

از اينكه تكليف ديگران در برابر من مشخص باشد لذت مي برم،احساس مي كنم كه اين گونه رفتار كردن به آنها احساس امنيت مي بخشد و مي دانند چه موقع چه رفتاري با من بكنند،در خانه همه مي دانند كه در فنجان بسيار كوچك چايي مي خورم*،چه برنامه هايي را دوست دارم،از چه خواننده هايي بدم مي آيد،چه غذاهايي را مزه مزه مي كنم ،از مجالس شلوغ و پرهمهمه بيزارم،از قر دادن مرد ها احساس تهوع مي كنم،چه نوع كتابهايي را با شور و شوق مي خوانم،چه نوع فيلم هايي را شيفته وار نگاه مي كنم و چه بويي مشامم را نوازش مي دهد و...تكليف ديگران در برابرم مشخص است،يا اينكه هر چيزي كه لازم باشد در مورد من مي دانند و يا اينكه در مورد مسائل خصوصي تر و يا در كلام عاميانه «رازها» با كسي صحبت نمي كنم،هرگز.و اين بخش از وجودم را كسي نمي شناسد و نمي بيند.**

منتج از آن،اين شده كه تصويري كه ديگران ازمن دارند غالبا ً شبيه به هم است ،زيرا كه شخصيتي يكسان از خودم ارائه داده ام،گاهي هم كه مشكلي پيش مي ايد به جبري خارجي ست،به اين دليل كه به هر حال هر شخصيتي تطور خاص خودش را طي مي كند و در مواردي كه دوستي تغييري مشاهده كرده نه به دليل بازيگري من،بل به نشانه تغييرات اساسي ِ فكري و رواني  ِ من است.به هر حال ديدگاه هاي هر انساني تغيير مي كند.فكر كنم كه همين كه اين پنجمين خانه ي ِ مجازي ست خود به تنهايي گوياي مسئله باشد

اين همه صغري و كبري كردم كه به اينجا برسم ! گمان مي كنم كه ذهن و روان هر انساني آنقدر پيچيده است كه پيچيده تر كردن و نشان دادنش محصول حماقت محض است.پيچيدگي را نبايد با درهم و برهم بودن يكسان گرفت.انسان امروزي،بنا بر مقتضاي وجودي اش آنقدر ذهن و روان پيچيده اي دارد كه شناخت انساني كه رفتارهاي قابل پيش بيني دارد چه بسا به عمري طولاني نياز دارد.به همين دليل بر اين باورم كه توقع اينكه كسي از نزديكان آدمي، شناختي صحيح و درست از توي ِ انسان داشته باشد يكسر مردود است  و نبايد به پديد آمدن چنين توقعي تن داد.تنها يك استثنا در اين باره مي گذارم و آن هم براي كسي ست كه نقش همسري ايفا مي كند،كه آن هم شايد – شايد – اگر طرف فردي كنجكاو و دانا بود شدني باشد،كه كمتر كسي از اين جنس شانس ها دارد !.اين مسئله در ذهن هاي جهان سومي به مراتب پيچيده تر هم هست،در ذهن مردم جوامعي كه مسائل ابتدايي نظير «اصل امتناع تناقض» را رعايت نمي كنند عامل شناسايي سردرگم تر هم مي شود.چه بسا باشند – وهستند و زياد هم هستند – افرادي كه در پندار و كردار،دو رفتار كاملا ً بيگانه و متضاد را از خود بروز مي دهند،آن زمان چطور مي توانم تميز داد كه كدام رفتار اصل و ديگري جعلي ست.

البته مي دانم كه نوشتن اين متن در حالي كه پيچيده بودن ذهن نگارنده يك وبلاگ،يك عنصر ممتاز كننده راوي از ديگران است،تن به نوشتن چنين مطلبي دادم و در پايان دليل كوتاهي براي آن ذكر كردم.حال اگر كسي طرفدار پر و پا قرص افراد پيچيده – به اصطلاح خودشان  – هستند راه  و دال  و دلايل شان را ذكر كنند،باشد كه از گمراهي رها شويم

*برادرم به فنجان كوچك چاي من مي گويد :توله چايي !

**علتش را بعد ها خواهم نوشت

پ.ن.:براي مطالعه ساده تر مي توانيد به گفتگوي با يدالله موقن با مجله مهرنامه در ضميمه رجوع كنيد.اين بار كتاب معرفي نمي كنم كه كسي حال خواندن ندارد