مردی که نفسش را کشت

صادق هدایت در داستان کوتاه «مردی که نفسش را کشت»؛ داستان زندگی مردی معلم و آرام را تشریح می کند که سخت دلبسته طریقت عرفان است و در این راه از راهنمایی های مرشدش که خود را یک صوفی و فیلسوف جا می زند بهره می برد.تا اینکه دست آخر یک روز که به دیدن مرشد می رود، می بیند دم در خانه شیخ، مردی ایستاده و داد و قال راه انداخته و از شیخ که دخترش را به نوکری برده و حالا ناخوشش کرده، داد دارد.جوان کمی با مرد حرف می زند و راه خودش را کج می کند و می رود و کمی بعد مجددا به نزد شیخ رفته و به خانه اش راه می یابد.در خانه، شیخ جلوی او سفره ای باز می کند که در آن چند تکه نان خشک  اسباب پذیرایی ست.در زمان، سر و صدایی راه می افتد و خانم خانه پیشت پیشت کنان به دنبال گربه ای می افتد که یک کبک پخته را به دهان گرفته و میدود.شیخ گرزی برداشته و به دنبال گربه تا جانش بگیرد.جوان که شیخ را با آن یال و کوپال می بیند که به دنبال گربه راه افتاده و می دود کمی بهت زده می شود و و دستش می اید که شیخ سخت دلبسته خواهش های ناسوتی است.بدون آنکه چیزی بگوید از  شیخ خداحافظی کرده  و راهی خیابان ها می شود.در خیابان ها فکر و خیال  شیخ دست از سرش بر نمی دارد.شیخی که خدمتکار جوان خانه را ابستن می کند و کبک پخته می خورد ،در حالی که در دیده عموم به شیوه عــُمر نان خشک و پنیر کپک زده و پیاز می خورد.مرد احساس کوفتگی می کند .پا به درون کافه ای می گذارد و حسابی می گساری می کند و با زن گرجی ِ کافه سر و سری پیدا می کند ،تا اینکه سه روز بعد در روزنامه می نویسند:"آقامیرزا حسینعلی  از معلمین جدی به علت نامعلومی انتحار کرده است"؛.  

...

هر نسلی تا حدودی در حدود و کیفیات اخلاق زمانه اش دست می برد و آن را بنا به مقتضیات زمانه تغییرش می دهد.آنچیزی که صد سال پیش ارزش محسوب می شد شاید امروزه اعتبارش را از دست داده،و آن چیزی که شاید زمانی مذموم محسوب میشد می تواند امروز امری عادی تلقی شود.عکسش نیز ممکن است.امور امروزی در آینده می تواند معناهای متفاوتی داشته باشد.در تاریخ جوامع بشری کم نبوده رفتارها و هنجارهایی که از هستی ساقط شده و باز دوباره به سطح جامعه باز گشته

عده ای داد از این دارند که نسل امروز نسبت به امور اخلاقی بی اعتنا تر هستند و بی پرواتر عمل می کنند.اگر این فرض را معتبر تلقی کنیم *و جوان را به مردم تعمیم بدهیم،آیا رفتارهای متقابل شیخ و جوان می تواند تا حدودی توجیه کننده این انحطاط باشد؟آیا رفتار حاکمیت می تواند در بی اعتبار شدن بسیاری از گزاره های اخلاقی موثر باشد؟آیا با پا به میدان گزاردن زور،بسیاری از رفتارهای رندانه  فراگیر می شود؟و سوالاتی از این دست.اینکه نسل پدر و مادران با فرزندان به سختی به گفتمان برسند و بر روی تمامی اصول اخلاقی اجماع پیدا کنند دور از انتظار است،هر چند که شدنی باشد.ولی احساس من این است که ظرف این چند سال گذشته و بی اعتبار شدن بیش از پیش حاکمیت،بسیاری از کلمات و ارزش هایی که حکومت حداقل در ظاهر از آن سخن میراند بی اعتبار شدند

 .

 پ.ن.1:به شخصه نسبت به این اصراری به قضاوت و حکم دادن ندارم.اینکه باز تعریف اخلاقیات سریع صورت بگیرد تا حدودی مشکوک است

پ.ن.2: نوشته ام کمی بی پروا تر بود ولی برای جاوگیری از فیل + تر شدن مجبور شدم از آوردن مثال ها خودداری کنم،با این فرض که مخاطب خودش مثالهایی در دسترس دارد

پ.ن.3:حرفم کمی بیشتر بود،میلم بیشتر بر این است که دوستان بگویند و در ادامه گفتارهایشان باقی سخنانم را بگویم.

.